Co zrobić kiedy musimy wykonać badania medycyny pracy, a przychodnie są zamknięte?

W związku z istniejącym zagrożeniem epidemicznym coraz więcej placówek medycznych zaprzestaje przyjmowania pacjentów. Kiedy nie mamy orzeczenia lekarskiego o zdolności do pracy, pracodawca nie dopuści nas do pracy. Co wtedy z naszym wynagrodzeniem?

Jest kilka rozwiązań tej kwestii w zależności od sytuacji w danym zakładzie pracy. Wiele firm wstrzymuje bowiem wykonywanie pracy w ogóle i korzysta z rozwiązania przewidzianego w art. 81 Kodeksu pracy (tzw. postojowe).

Jeżeli jednak zakład pracy funkcjonuje w normalnym trybie, pracodawca wydał nam skierowanie na badania okresowe lub kontrolne, a my nie mamy możliwości ich wykonać, ponieważ placówka świadcząca usługi medyczne związane z medycyną pracy jest zamknięta, to nie obejmuje nas postojowe. Dodatkowo, przepisy związane z profilaktyką zdrowotną pracowników nie przewidują rozwiązania na wypadek stanu zagrożenia epidemicznego.

W takim przypadku należy zatem sięgnąć do przepisów regulujących zagadnienie badań profilaktycznych i interpretować je w taki sposób, aby uwzględnić nadzwyczajność obecnej sytuacji.

Przepis art. 229 w § 3 Kodeksu pracy stanowi, że: „okresowe i kontrolne badania lekarskie przeprowadza się w miarę możliwości w godzinach pracy. Za czas niewykonywania pracy w związku z przeprowadzanymi badaniami pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia, a w razie przejazdu na te badania do innej miejscowości przysługują mu należności na pokrycie kosztów przejazdu według zasad obowiązujących przy podróżach służbowych.

Natomiast § 1 Rozporządzenia z dnia 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy stanowi ogólną zasadę, że „przyczynami usprawiedliwiającymi nieobecność pracownika w pracy są zdarzenia i okoliczności określone przepisami prawa pracy, które uniemożliwiają stawienie się pracownika do pracy i jej świadczenie, a także inne przypadki niemożności wykonywania pracy wskazane przez pracownika i uznane przez pracodawcę za usprawiedliwiające nieobecność w pracy."

W obecnej sytuacji należy zatem uznać, iż nieobecność pracownika wynikająca z braku możliwości uzyskania orzeczenia o zdolności do pracy ze względu na zamknięte placówki medyczne, jest usprawiedliwioną nieobecnością w pracy. Nieobecność pracownika wynika bowiem z okoliczności określonych przepisami prawa pracy (wspomniany powyżej art. 229 Kodeksu pracy). Nawet bowiem, gdyby przyjąć inne rozwiązanie, mając na uwadze zdanie drugie przytoczonego przepisu rozporządzenia - niemożliwe, zdaje się, znaleźć uzasadnienie dla pracodawcy, który nie uzna owych okoliczności za usprawiedliwione.

Ponadto, wracając do przepisu kodeksowego należy zwrócić uwagę na fakt, iż ustawodawca gwarantuje zachowanie prawa do wynagrodzenia za czas niewykonywania pracy w związku z przeprowadzanymi badaniami, a nie wyłącznie podczas ich trwania. Nie sposób uznać, iż nieobecność pracownika w opisanej sytuacji nie ma związku z przeprowadzeniem badań profilaktycznych.

W takich przypadkach, w związku z tym, iż nie wiemy jak obecna sytuacja będzie się rozwijać, proponujemy poniższe rozwiązania:

1. Dla pracodawców:

• zweryfikowanie odpowiednio wcześniej ważności obecnych badań profilaktycznych swoich pracowników,
• zorientowanie się czy placówka medyczna, z którą mają Państwo podpisaną umowę o świadczenie usług medycznych jest czynna i czy przeprowadza badania profilaktyczne,
• w razie konieczności, znalezienie innej placówki, która takie badania może wykonać.

2. Dla pracowników:

• w przypadku posiadania skierowania i niemożności przeprowadzenia badań, niezwłoczne poinformowanie o tym fakcie pracodawcę ze wskazaniem okoliczności (np. zamknięte placówki, brak przyjmowania pacjentów, odległe terminy badań),
• jeżeli pracodawca nie zapewni dostępu do przeprowadzenia badań, złożenie odpowiedniego oświadczenia o niemożności wykonywania pracy z przyczyn niedotyczących pracownika.

W przypadku występowania sporów na gruncie omawianej sytuacji, zapraszamy do kontaktu z kancelarią.