Praca zdalna, kontrola trzeźwości

W dniu 6 lutego 2023 r. opublikowana została ustawa o zmianie ustawy Kodeks pracy oraz niektórych  innych ustaw. Wprowadza ona do polskiego porządku prawnego uregulowania dotyczące pracy zdalnej oraz długo wyczekiwane uprawnienie dla pracodawców do kontroli trzeźwości pracowników.

Praca zdalna będzie mogła być wprowadzona z inicjatywy pracodawcy, na wniosek pracownika albo na polecenie pracodawcy. Pracownik może odmówić wykonywania pracy zdalnej z inicjatywy pracodawcy. Natomiast wniosek niektórych pracowników (np. kobiet w ciąży, pracowników opiekujących się dzieckiem do 4 roku życia) będzie dla pracodawcy wiążący, chyba, że praca zdalna będzie niemożliwa ze względu na organizację pracy lub rodzaj pracy.

Polecenie pracy zdalnej będzie mogło być wydane tylko w powiązaniu z odpowiednim stanem (epidemicznym lub siły wyższej).

Uwaga! Praca zdalna i jej zasady powinny być wprowadzone w uzgodnieniu ze związkami zawodowymi w zawartym porozumieniu, ewentualnie w porozumieniu indywidualnym z pracownikiem. Ustawa określa obligatoryjne elementy porozumienia.

Jeżeli są Państwo zainteresowani wprowadzeniem zdalnego wykonywania pracy przez pracowników, należy w autonomicznych źródłach prawa pracy ustalić m. in. zasady kontroli pracy i przestrzegania przepisów BHP, zasady instalacji, inwentaryzacji, konserwacji, aktualizacji oprogramowania i serwisu powierzonych pracownikowi narzędzi pracy, zasady potwierdzania obecności w pracy. Dodatkowo należy ustalić w jaki sposób i w jakiej wysokości pracodawca będzie pokrywał koszty energii elektrycznej oraz usług telekomunikacyjnych.

Aktualizacji i dodatkowych zapisów będą wymagać także procedury związane z ochroną danych osobowych - uwzględniających pracę zdalną, z którymi należy zapoznać pracownika zdalnego i odebrać od niego stosowne oświadczenie w tym zakresie.

Pracę zdalną należy także uwzględnić w ocenie ryzyka zawodowego, a obecne oceny - uaktualnić. Pracownika zdalnego należy zapoznać z informacją na temat ryzyka i odebrać od niego stosowne oświadczenie.

Kolejnym elementem jest odebranie od pracownika zdalnego oświadczenia o tym, że na stanowisku pracy zdalnej są zapewnione bezpieczne i higieniczne warunki tej pracy. Niezależnie od powyższego, pracownik będzie mógł złożyć wiążący dla pracodawcy wniosek o wykonywanie pracy zdalnej okazjonalnie w wymiarze 24 dni w każdym roku kalendarzowym. Dlatego też, nawet jeśli nie planują Państwo wprowadzenia pracy zdalnej na stałe, należy odpowiednio zaktualizować obowiązujące regulaminy i procedury tak, aby przewidywały one warunki i zasady pracy zdalnej.

Przepisy dotyczące pracy zdalnej wchodzą w życie już 7 kwietnia br.

Już 21 lutego br. pracodawcy otrzymają uprawnienie do dokonywania kontroli trzeźwości pracowników oraz innych osób wykonujących pracę zarobkową. Kontrola trzeźwości obejmuje zarówno badanie na obecność alkoholu jak również środków działających podobnie do alkoholu, których wykaz zostanie określony w rozporządzeniu Ministra właściwego do spraw zdrowia. Oba badania muszę być nieinwazyjne i spełniać warunki i metody określone w wyżej wspomnianym rozporządzeniu.

Badanie będzie mogło być przeprowadzone wyłącznie w przypadku, gdy będzie to niezbędne do zapewnienia ochrony życia i zdrowia pracowników lub innych osób lub ochrony mienia. Kontrola nie może naruszać godności oraz innych dóbr osobistych pracownika.

Według projektu rozporządzenia badanie trzeźwości przeprowadza się przy użyciu urządzenia elektronicznego dokonującego pomiaru stężenia alkoholu w wydychanym powietrzu, z użyciem ustnika, metodą spektrometrii w podczerwieni lub utleniania elektrochemicznego. Przy czym, na żądanie osoby badanej, pracodawca będzie musiał posiadać oba urządzenia (!). Jeżeli bowiem wynik badania analizatorem utleniania elektromechanicznego wykaże 0,00 mg/dm3, to pracodawca będzie zobligowany do zweryfikowania owego wyniku urządzeniem do spektrometrii.

Badanie na obecność środków działających podobnie do alkoholu będzie polegało na nieinwazyjnym pobraniu próbek śliny i umieszczeniu ich w urządzeniu do oznaczania metodą immunologiczną środków działających podobnie do alkoholu. Środkami tymi są: opioidy, amfetamina i jej analogi, kokaina, tetrahydrokanabinole, benzodiazepiny.

Uwaga! Żeby móc dokonać kontroli trzeźwości pracodawca będzie zobowiązany do wprowadzenia w regulaminie pracy odpowiednich zapisów. Zmienione zapisy muszę wejść w życie nie później niż 2 tygodnie przed rozpoczęciem przeprowadzania kontroli.