art. „6 x wynagrodzenie za pracę”

Naruszenie przepisów prawa pracy przy rozwiązaniu stosunku pracy z przyczyn niedotyczących pracownika.
 

Autor: Przemysław Dziubak.
 

Podstawa prawna

Problematyka zwolnień grupowych uregulowana została w ustawie z dnia 13 marca 2003 roku o szczególnych zasadach rozwiązywania z stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracownika. Wskazany akt prawny, zwany potocznie ustawą o zwolnieniach grupowych, znajduje zastosowania do pracodawców zatrudniających, co najmniej 20 osób. W stosunku do mniejszych podmiotów wskazaną problematykę regulują przepisy kodeksu pracy.
 

Zwolnienia grupowe
 

Zgodnie z ustawową definicją ze zwolnieniami grupowymi mieć będziemy do czynienia, jeśli w okresie liczącym do 30 dni pracodawca rozwiąże stosunek pracy, na mocy wypowiedzenia bądź porozumienia stron:
 

• z co najmniej 10 osobami, jeżeli zatrudnia do 100 pracowników

• grupą 10% pracowników, w wypadku zatrudnienia od 100 do 300 osób

• 30 pracownikami, gdy pracodawca zatrudnia 300 lub więcej osób.
 

Pracownicy objęci zwolnieniami grupowymi uprawnieni są do odprawy, której wysokość uzależniona jest od okresu zatrudnienia u danego pracodawcy. Jeżeli okres ten nie przekraczał dwóch lat pracownikowi przysługuje odprawa w wysokości miesięcznego wynagrodzeniu. W wypadku, co najmniej dwuletniego zatrudnienia rekompensata za utratę pracy ulega podwojeniu. Najwyższą odprawa przysługuje pracownikom, którzy przepracowali u danego pracodawcy osiem lat. Ma on wówczas obowiązek wypłaty wynagrodzenia za okres trzech miesięcy. Zaznaczyć należy, iż na podstawie ustawy pracownik nie może żądać więcej niż piętnastokrotność minimalnego wynagrodzenia za pracę.
 

Zwolnienia indywidualne
 

Art. 10 ustawy o zwolnieniach grupowych, umożliwia pracodawcy rozwiązywanie stosunków pracy także w tzw. trybie indywidualnym. Znajdzie on zastosowanie, jeżeli wypowiedzenie jest konieczne ze względu na przyczyny niedotyczące pracownika, a przyczyny te stanowią wyłączny powód rozwiązania stosunku pracy. Oznacza to, iż nawet przy jednostkowych zwolnieniach przewidziana w kodeksie pracy ochrona pracownika ulega ograniczeniu. Rekompensatę za utratę pracy stanowi odprawa, obliczana na takich samych zasadach, jak w wypadku zwolnień grupowych.
 

Nieuzasadnione, bądź naruszające przepisy wypowiedzenie umowy o pracę.
 

Rozwiązanie stosunku pracy zarówno w trybie zwolnień grupowych, jak i w trybie indywidualnym może wiązać się z naruszeniami prawa pracy. W takich sytuacjach pracownik nie pozostaje bezbronny i powinien poszukiwać ochrony poprzez odwołanie do sądu pracy. Należy wyraźnie zaznaczyć, iż sprzeczne z prawem wypowiedzenie, nie jest nieważne z mocy prawa i przy bierności pracownika wywoła przewidziane w nim skutki.
 

Rodzaje naruszeń
 

Po pierwsze, w praktyce zdarza się, iż pracodawcy chcąc uniknąć obowiązku wypłaty odprawy wskazują w wypowiedzeniu fikcyjną jego przyczynę. Jeżeli rzeczywisty powód zwolnienia odpowiada kryteriom określonym w ustawie o zwolnieniach grupowych, pracownikowi przysługują dwa roszczenia. Po pierwsze ze względu na naruszenie przepisów o wypowiadaniu umów o pracę pracownik może domagać się odszkodowania w wysokości do trzykrotności wynagrodzenia za pracę. Ponadto, oprócz odszkodowania pracownikowi przysługuje niewypłacona odprawa pieniężna. W związku z powyższym, skutkiem sprzecznego z prawem postępowania pracodawcy będzie konieczność wypłaty pracownikowi kwoty nawet 6 miesięcznego wynagrodzenia za pracę.
 

Innym przykładem naruszeń mogą być uchybienia formalne przy wypowiadaniu stosunku pracy. Naruszanie przepisów o wypowiadaniu stosunku pracy, choćby wymogów formalnych, stanowi samodzielną przesłankę do wnoszenia roszczeń przewidzianych w art.45 k.p.. Z tego względu, pomimo otrzymania odprawy pracownik może żądać dodatkowego odszkodowania. Odprawa przewidziana w ustawie o zwolnieniach grupowych, stanowi jedynie rekompensatę za utratę pracy, natomiast odszkodowanie za naruszenie przepisów przy wypowiadaniu stosunku pracy jest odrębną instytucją prawną. W związku z powyższym, jeżeli istniały podstawy do złożenia wypowiedzenia, a pracodawca naruszył przepisy prawa pracy, pracownik może dochodzić dodatkowego odszkodowania z tego tytułu.
 

Po trzecie, wypowiedzenie stosunku pracy na postawie ustawy o zwolnieniach grupowych może być nieuzasadnione. Jeśli pracodawca w celu ominięcia przepisów chroniących trwałość stosunku pracy, bezpodstawnie skorzystał z tej instytucji, pracownik ma możliwość żądania przywrócenia do pracy, bądź odszkodowania. O rodzaju żądania decyduje pracownik i zasadniczo wiąże ono sąd. Dodać należy jednak, iż w wypadku nieuzasadnionego rozwiązania stosunku pracy z przyczyn niedotyczących pracownika, odprawa stanie się świadczeniem nienależnym. Pracownik, który ją otrzymał i wytoczył powództwo będzie musiał się liczyć z obowiązkiem zwrotu.
 

Wnioski
 

Ustawa z dnia 13 czerwca stanowi podstawę dla rozwiązywania stosunków pracy zarówno w trybie zwolnień grupowych, jak i w trybie indywidualnym. Nakłada ona jednak na pracodawcę obowiązek wypłaty odprawy, stanowiącej rekompensatę za utratę pracy.Wypłacona pracownikowi odprawa nie pozbawia roszczeń wynikających z nieuzasadnionego,bądź naruszającego przepis wypowiedzenia umowy o pracę.

 

Informacje zamieszczone i udostępnione na niniejszej stronie internetowej nie mogą zostać uznane za poradę prawną w jakiejkolwiek sprawie. Treści zawarte na stronie mają charakter wyłącznie informacyjny, a Kancelaria nie ponosi odpowiedzialności z tytułu powstania jakichkolwiek szkód, wynikających lub będących w związku z niniejszą stroną internetową lub jakąkolwiek treścią zamieszczoną na niniejszej stronie internetowej oraz w związku z jakimkolwiek nieautoryzowanym użyciem treści zawartych na niniejszej stronie internetowej. W każdym przypadku, osoby zainteresowane uzyskaniem informacji związanych z treściami zawartymi na stronie internetowej powinny zasięgnąć porady Kancelarii. Jakiekolwiek treści zawarte na niniejszej stronie internetowej, jako zamieszczone w celach informacyjnych, są aktualne na dzień ich zamieszczenia, a kancelaria nie może zagwarantować ich aktualności czy przydatności w każdym stanie faktycznym i w każdym czasie. Wszelkie i wszystkie treści zawarte na niniejszej stronie internetowej można wykorzystywać wyłącznie do niekomercyjnego użytku prywatnego. Treści i materiały udostępnione na niniejszej stronie internetowej nie mogą być bez pisemnej zgody kancelarii wykorzystywane w celach publicznych lub komercyjnych. Kancelaria jest właścicielem niniejszej strony internetowej. Wszelkie materiały na niej zawarte są chronione prawami autorskimi lub prawami ochronnymi wynikającymi z rejestracji znaków towarowych i stanowią przedmiot własności.